Çimento ile kireç karışımı, duvar örmek, sıva yapmak veya zemin döşemek gibi inşaat işlemlerinde temel bir beceridir. Ancak birçok kişi, 1 torba çimentoya ne kadar kireç katılması gerektiğini tam olarak bilmiyor. Yanlış oranlar, duvarın çatlamasına, zayıf tutundurmasına veya zamanla tozlaşmasına neden olabilir. Bu yazıda, Türkiye’de yaygın olarak kullanılan standartlara göre 1 torba çimentaya ne kadar kireç eklenmesi gerektiğini, neden bu oranda olması gerektiğini ve uygulamada nelere dikkat edilmesi gerektiğini adım adım anlatıyorum.
1 Torba Çimentoya Ne Kadar Kireç Katılır?
Türkiye’de inşaat sektöründe en çok kullanılan çimento torbası 50 kg’dır. Bu torba için standart kireç oranı, sıva ve duvar örmelerde genellikle 1 torba çimentoya 10-15 kg kireç eklenmesidir. Bu, yaklaşık olarak çimento ağırlığının %20-30’u demektir.
Bu oran, özellikle sıva ve iç duvarlarda kullanılır. Daha güçlü yapılar için (örneğin temel duvarlar veya dış sıvalar) kireç oranı %10’a kadar düşürülebilir. Ancak %30’un üzerinde kireç eklemek, karışımın çok yumuşak ve dayanıksız hale gelmesine neden olur. Kireç, çimentonun sertleşmesini yavaşlatır ve su tutma kapasitesini artırır. Bu da sıvanın daha kolay yayılmasını sağlar, ancak aşırı miktarda kireç, dayanımı ciddi şekilde düşürür.
Neden Kireç Eklenir?
Çimento tek başına çok sert ve kırılgan bir bağlayıcıdır. Su ile karıştırıldığında hızlı sertleşir, ancak yüzeyde çatlaklar oluşabilir. Kireç, bu sorunları giderir:
- Çalışılabilirliği artırır: Kireç, karışımı daha yumuşak ve kolay yayılabilir hale getirir. Sıva yaparken fırça ve spatula ile daha düzgün uygulanır.
- Çatlakları azaltır: Kireç, çimentonun kuruma sırasında oluşan gerilmeleri dengeler. Bu sayede duvarlar daha az çatlar.
- Su tutma kapasitesini artırır: Kireç, suyu daha uzun süre tutar. Bu da çimentonun tamamen hidratasyonunu (sertleşmesini) sağlar ve daha güçlü bir bağ oluşturur.
- Maliyeti düşürür: Kireç, çimentodan daha ucuzdur. Doğru oranda kullanıldığında maliyeti düşürürken kaliteyi korur.
Kireç, özellikle klasik sıvalarda ve eski yapıların onarımında vazgeçilmezdir. Modern çimentoların bazıları kireç içermeyen (Portland çimentosu) olabilir, ancak sıva ve kaplama işlerinde kireç hâlâ en iyi performansı verir.
Kireç Türleri ve Farkları
Kireç, sadece ‘kireç’ demek yeterli değildir. İki temel türü vardır:
- Hava Kireci (Hidratlı Kireç): En çok kullanılan türdür. Suda çözünür, hafif beyaz tozdur. Sıva ve duvar örmelerde kullanılır. 1 torba çimentoya 10-15 kg arası eklenir.
- Hidrolik Kireç: Suyla temas ettiğinde sertleşen bir kireç türüdür. Suyla temas eden yerlerde (duş odaları, banyolar, su kanalları) kullanılır. Ancak bu tür, genellikle özel çimentolarla birlikte kullanılır ve normal sıvalarda tercih edilmez.
Türkiye’de inşaatlarda kullanılan kireçlerin %95’i hidratlı hava kirecidir. Satın alırken paket üzerinde ‘hidratlı kireç’ yazıyor mu diye kontrol edin. ‘Hidrolik kireç’ veya ‘kireç taşı’ gibi ifadeleri dikkate almayın.
Doğru Karışım Nasıl Yapılır?
Yanlış karışım, işin yarısını bozar. İşte doğru adımlar:
- 1 torba (50 kg) çimentoyu bir karıştırma kabına dökün.
- 10-15 kg hidratlı kireci üzerine ekleyin. (15 kg, iç duvar sıvaları için idealdir. Dış duvarlar için 10 kg yeterli olabilir.)
- Kuru malzemeleri en az 5 dakika karıştırın. Kireç ve çimento tamamen homojenleşmelidir.
- Yavaşça su ekleyin. Önce az su, sonra yavaşça daha fazla. Karışım, peynir peynir gibi kıvamda olmalı. Sıvılaşmamalı, damlamamalı.
- 20-30 dakika dinlendirin (maturasyon). Bu süre içinde kireç tamamen suyu emer ve karışım daha homojen hale gelir.
- Tekrar karıştırın ve uygulamaya başlayın.
İşaret: Karışımın kıvamını test etmek için spatula ile bir miktar alıp dik tutun. Eğer düşüyorsa çok sıvı. Eğer kırılıyorsa çok kuru. İdeal olan, yavaşça kayarak düşen, yapışkan ama damlamayan kıvamdır.
Ne Zaman Kireç Kullanılmamalı?
Kireç, her yerde iyi değildir. Aşağıdaki durumlarda kireç eklemek risklidir:
- Dış sıvalar (özellikle yağmurlu bölgelerde): Kireç, suya karşı dayanıksızdır. Dış duvarlarda kireç oranı %10’un altına düşürülmeli veya tamamen çıkarılmalı.
- Banyo ve mutfak sıvaları: Bu alanlarda su direnci çok önemlidir. Sadece çimento ve kum karışımı (1:3) kullanın. Kireç, nemli ortamlarda çatlamaya ve küflenmeye neden olabilir.
- Yüksek dayanım gerektiren betonlar: Temel, kiriş, kolon gibi yapısal elemanlarda kireç eklenmez. Sadece çimento, kum ve çakıl kullanılır.
- Modern kimyasal sıvalar: Üreticilerin önerdiği hazır sıvalar zaten kireç içeriyor olabilir. Ekstra kireç eklemek, ürünün performansını bozabilir.
Yanlış Uygulamalar ve Riskler
Bazı inşaatçılar, daha kolay sıva yapmak için 1 torba çimentoya 20 kg, hatta 25 kg kireç ekler. Bu, sadece kısa vadede kolaylık sağlar. Uzun vadede:
- Sıva 1-2 yıl içinde tozlaşır.
- Duvarlar nem alır ve küflenir.
- Boya üstüne yapışmaz, kabarır.
- Temizlik zorlaşır, çatlaklar artar.
Bu sorunlar, tamir maliyetini 3-5 kat artırır. Kireç eklemek, maliyeti düşürmek için değil, kaliteyi artırmak için yapılır. Ucuzlama, asıl maliyeti artırır.
Profesyoneller Ne Kullanıyor?
Ankara’da 20 yıldır inşaat yapmakla uğraşan bir sıva ustası, bana şöyle demişti: “Ben 1 torba çimentoya 12 kg kireç kullanırım. 10 kg çok sert, 15 kg çok yumuşak olur. 12 kg, ne sert ne de sarsılır. Sıva, 3 gün sonra kurur, 1 hafta sonra taş gibi olur.”
Profesyoneller, kireç oranını sadece çimento miktarına değil, iklim koşullarına, nem oranına ve duvarın kullanım amacına göre ayarlar. Yaz aylarında nem düşükse, biraz daha kireç eklerler. Kış aylarında ise oranı düşürürler.
Özet: 1 Torba Çimentoya Ne Kadar Kireç?
1 torba (50 kg) çimentoya:
- İç duvar sıvaları için: 12-15 kg hidratlı kireç
- Dış duvar sıvaları için: 8-10 kg hidratlı kireç
- Banyo, mutfak, nemli alanlar: Kireç kullanmayın
- Yapısal betonlar: Kireç eklemeyin
Kireç, çimentonun dostudur, rakibi değildir. Doğru oranda kullanıldığında, işin kalitesini katlar, maliyeti düşürür ve ömrünü uzatır. Aşırıya kaçmayın. 15 kg’dan fazla kireç, inşaatın kaderini değiştirebilir.
Sık Sorulan Sorular
1 torba çimentaya kaç kg kum eklenir?
1 torba çimentaya genellikle 3-4 kova kum eklenir. Bir kova yaklaşık 12-15 kg kum eder. Yani toplamda 36-60 kg kum. Bu oran, sıvanın kalınlığına ve kullanılan kumun türüne göre değişir. İnce kum daha çok su gerektirir, kalın kum daha az. Kireç eklediğinizde, kum miktarını aynı tutun.
Kireçli çimento satılıyor mu?
Evet, bazı üreticiler kireçli çimento (çimento-kireç karışımı) üretiyor. Bu ürünler genellikle ‘Sıva Çimentosu’ olarak satılır. 1 torbasında zaten 10-12 kg kireç karışımı vardır. Bu durumda, ekstra kireç eklemeyin. Karışımı karıştırırken suyu azaltın, çünkü zaten kireç içeriği su tutma kapasitesini artırır.
Kireçli sıva ne kadar sürede kurur?
Kireçli sıva, normal çimentolu sıvadan daha yavaş kurur. Yüzeyde kuruma 24-48 saat sürer. Tam kuruma (dayanımın tam olarak oluşması) ise 7-14 gün alır. Bu süre içinde sıvanın nemlenmemesine dikkat edin. Güneşli havalarda, sıvanın üzerine nemli bez sererek kurumasını yavaşlatmak, çatlakları önler.
Kireçli sıvayı boyamak mümkün mü?
Evet, ancak tamamen kuruduktan sonra. Kireçli sıvalar, 15 gün bekletildikten sonra boyanabilir. Aksi takdirde, kireç yüzeyde ‘kireçlenme’ (beyaz lekeler) oluşturur ve boya yapışmaz. Boya öncesi, sıvayı bir fırça ile temizleyin ve su ile ıslatıp kurutun. Bu, yüzeyi sabitleştirir.
Kireç, çimentonun dayanımını nasıl etkiler?
Kireç, çimentonun başlangıç dayanımını azaltır ama uzun vadeli dayanımı artırır. 7. günde çimento tek başına daha güçlü olabilir. Ancak 28. günde, kireçli karışım daha sert ve daha az çatlamış olur. Kireç, çimentonun hidratasyonunu daha dengeli yapar. Bu yüzden, inşaatlarda kireçli sıvaların ömrü daha uzundur.
Gökçe Şahin
10 Kasım 2025Yazının içeriği temel düzeyde doğru olsa da, kireç oranlarının standartlaştırılması tamamen hatalı bir yaklaşımdır. ISO 13078 ve TS 13477 normlarında kireç içeriği maksimum %10 olarak sınırlıdır. %20-30 oranları, özellikle modern Portland çimentosu ile kullanıldığında, hidratasyon dinamiklerini ciddi şekilde bozar. Bu oranlar, 1950’lerin inşaat uygulamalarına aittir. Bugünki yüksek performanslı çimentolar, kireç gerektirmez - gerekirse polimerik katkı maddeleri tercih edilmelidir. Bu tür eski bilgiler, inşaat sektöründe kalıcı kalite sorunlarına neden olmaktadır.
Ahmet Dursun
10 Kasım 2025ABD ve AB'nin inşaat standartları bizi zayıflatıyor! Bizim Türk inşaatları, kireçle yapılmazsa, çatılar çöker! 1 torba çimentoya 15 kg kireç, Atatürk'ün de kullandığı orandır! Kimse bize 'modern' demesin, bizim kireçli sıvamız 100 yıldır ayakta! Kim kireçli sıvayı terk ederse, o Türkiye'yi ihanet eder! Bu yazıyı yazan, belki de korelilerin uşağıdır! Çimento, kireç, kum - bunlar Türk mühendisliğinin üçlü kutsal üçlüsüdür!
Zeynep Oral
12 Kasım 2025Ben 1 torba çimentoya 20 kg kireç koydum ve duvarlar 5 yıl boyunca hiç çatlamadı ama banyoda küf çıktı ama ben o kireci sadece iç duvarlarda kullandım ve dışarıda hiç kireç kullanmadım ama arkadaşım 15 kg koydu ve onun duvarı 3 ayda çatladı ama benimki mükemmel kaldı ama neden bu kadar kireç ekliyorsunuz ki hiç anlamadım
Burçin Tös
13 Kasım 2025Çok güzel bir yazı olmuş, ellerinize sağlık! Ben de geçen hafta evimde sıva yaptım ve 1 torba çimentoya 12 kg kireç koydum, gerçekten çok daha kolay yayıldı ve yüzey çok düzgün çıktı. 3 gün sonra kurudu, 1 hafta sonra taş gibi oldu. Sadece bir şey eklemek istiyorum - nemli bezle hafif nemlendirmek, çatlakları gerçekten önler. Benim komşu, bu yöntemi denedi ve duvarı hiç çatlamadı. Herkesin denemesini öneririm, çok küçük bir detay ama büyük fark yaratıyor 💚
çiğdem TAŞ ÖNCÜLER
14 Kasım 2025Her şeyi anlatmışsınız, gerçekten çok dikkatli ve nazik bir şekilde… Kireç, sadece bir malzeme değil, bir tür ‘dengenin sembolü’ gibi… Çimento, sertlik ve dayanım; kireç, yumuşaklık ve uyum… Birbirlerine tamamlayıcı… İşte bu yüzden insanlar, ‘çok kireç’ diye korkuyor ama aslında, sadece ‘çok fazla’ değil, ‘çok doğru’ bir oran var… Benim dedem, ‘kireç, çimentonun ruhudur’ derdi… Ve şimdi anlıyorum… 12 kg, tam da o ruhun sesi… Teşekkür ederim, bu yazı beni sadece bilgilendirmekle kalmadı, duygusal bir bağ kurmamı sağladı… 🙏
Ismail Mat Yusoff
16 Kasım 2025Benim gibi yeni başlayanlar için çok faydalı oldu. Ben 1 torba çimentoya 10 kg kireç koydum, suyu da yavaş yavaş ekledim, çok iyi oldu. Sıva çok kolay yayıldı. Daha önce 15 kg koydum, çok yumuşak oldu, düşüyordu. Şimdi anladım, 12 kg en iyisi. Teşekkürler.
İlyas Enes N
16 Kasım 2025Yazınızda 'kireçli sıva' ifadesi tekrar tekrar kullanılmış ama teknik olarak doğru olan 'kireç ilavesi yapılmış çimento harcı' olmalı. Ayrıca 'kova' ölçü birimi kullanılmış ama bu uluslararası standart değildir. Litre veya kilogram kullanmak gerekir. 'Peynir peynir' benzetmesi de teknik metinlerde yer almaz. Dil ve terminoloji açısından çok dikkatli olunmalı. Bu tür yazılarda bilimsel doğruluk, sadece bilgi vermekten çok daha önemlidir.
Десислава Пътева
16 Kasım 2025Harika bir paylaşım! Ben Bulgaristan'dan, ama Türkiye'de inşaatla uğraşan biri olarak bu bilgileri çok değerli buldum. Özellikle kireçli sıvanın kuruma süresi ve nemlendirme yöntemi çok faydalı. Türkiye'deki bu bilgi birikimi gerçekten etkileyici. Benim ülkelerimde böyle detaylı rehberler nadir. Devam edin, bu tür içerikler dünya çapında inşaatçılar için kutsal kitap olur! 💪🌍
Berkay Cömert
18 Kasım 2025‘Kireç, çimentonun dostudur, rakibi değildir’ - bu cümle, gramatik olarak yanlıştır. ‘Rakibi değildir’ yerine ‘rakibi değil’ olmalı. Ayrıca ‘1 torba çimentoya 10-15 kg kireç’ ifadesinde ‘torba’ tekil, ‘kg’ ise çokluk - bu tutarsızlık, teknik metinlerde kabul edilemez. İngilizce kaynaklarda ‘per 50kg bag’ yazılır. Türkçe’de de ‘her 50 kg çimento başına’ olmalı. Yazıyı yazan, dil bilgisiyle ilgilenmemiş. Bu kadar detaylı bilgi vermiş ama dil hatası yapmış. İnanılmaz.