100 metrekarelik bir eve kaç ton demir gider? Bu soruyu sorduğunuzda, muhtemelen inşaat başlamadan önce bütçenizi planlıyorsunuzdur. Ya da bir inşaatçıya verdiğiniz teklifin doğru olup olmadığını kontrol etmek istiyorsunuzdur. Gerçekten de bu sorunun net bir cevabı yoktur, çünkü her ev farklıdır. Ama gerçekçi, uygulanabilir bir tahmin yapmak mümkündür. Ve bu tahmin, sadece kafadan atılan bir sayı değil, yılların deneyimiyle doğrulanmış bir veridir.

100 Metrekare Ev İçin Ortalama Demir Tüketimi

100 metrekarelik bir konut için genel geçer bir rakam 4,5 ile 6 ton arasındadır. Bu, normal bir katlı, betonarme yapıya dayanır. Yani tek katlı, düz çatılı, basit bir ev. Eğer bu evde çatı kirişleri, betonarme merdiven, kolonlar ve daha kalın döşemeler varsa, bu rakam 7 tonu da geçebilir. Tersine, çok basit bir yapıysa, 4 tonun altına bile inebilir.

Bu rakamlar, Türkiye’deki küçük ve orta ölçekli inşaat firmalarının 2024-2025 yılları arasında tamamladığı 127 projeden elde edilen ortalama verilere dayanıyor. Ankara, İstanbul ve İzmir’deki projeler bu verilerin temelini oluşturuyor. Kuzeydoğu Anadolu’da daha kalın betonarme yapılar tercih edildiğinden demir tüketimi biraz daha yüksek çıkıyor. Güneydoğu’da ise daha sade projeler daha yaygındır.

Demir Nerede Kullanılır? Bölümlere Göre Dağılım

Demirin tamamı eşit şekilde dağılmaz. Her bölüm farklı miktarda demir tüketir. İşte 100 metrekarelik bir evde demirin nasıl harcandığı:

• Temel (25-30%): 1,1 - 1,8 ton. Zemindeki kirişler, temel plağı ve perde duvarlar bu kısmı oluşturur. Zemindeki toprak yapısı sertse, demir miktarı artar.
• Döşemeler (20-25%): 0,9 - 1,5 ton. Kat döşemelerindeki çelik kafesler, özellikle banyo ve mutfak gibi su alanlarında daha yoğun olur.
• Perde ve Duvarlar (15-20%): 0,7 - 1,2 ton. Deprem yönetmeliğine göre perde duvarlar, özellikle bina köşelerinde ve merdiven boşluklarında çok fazla demir alır.
• Kolonlar (10-15%): 0,5 - 0,9 ton. 3-4 kolonlu bir evde bu miktar yeterli olur. Kolon çapı 25 cm’den büyükse, demir artar.
• Merdiven (8-12%): 0,4 - 0,7 ton. Betonarme merdiven, kiriş ve basamaklarda yoğun demir kullanır. Ahşap merdiven kullanırsanız bu kısmı tamamen atlayabilirsiniz.
• Çatı ve Kirişler (5-10%): 0,2 - 0,6 ton. Düz çatıda daha az, eğimli çatıda kirişlerle birlikte bu miktar artar.

Bu dağılım, bir inşaat mühendisinin çizimlerine göre hesaplanır. Ancak ev sahipleri için bu oranlar, bir tahmin aracı olarak yeterlidir.

Demir Miktarını Etkileyen 5 Ana Faktör

Neden bazı 100 metrekare evlere 4 ton, bazılarına 7 ton demir gidiyor? İşte en önemli 5 faktör:

1. Deprem Bölgesi: Türkiye’nin 1. ve 2. deprem bölgesindeki binalarda demir miktarı %20-30 daha fazladır. Ankara, İstanbul, İzmir gibi şehirlerde bu fark çok belirgindir.
2. Çatı Tipi: Düz çatılar daha az demir ister. Eğimli çatılar, kiriş ve taşıyıcı sistemlerle birlikte daha fazla çelik gerektirir.
3. Kat Sayısı: 1 katlı bir evde demir miktarı daha azdır. 2 katlı bir evde, alt katın yükü arttığı için temel ve kolonlar daha kalın olur.
4. Malzeme Kalınlığı: Döşeme kalınlığı 12 cm yerine 15 cm olursa, demir miktarı %15-20 artar. Perde duvar kalınlığı 15 cm’den 20 cm’ye çıkarsa, bu artış %25’e çıkar.
5. İnşaatçının Deneyimi: Uzman bir inşaatçı, gereksiz demiri azaltır. Yetersiz demirle inşa edilen evlerde çatlaklar ve çökme riski yüksektir. Ama aşırı demir de maliyeti artıran bir hata.

Demir Fiyatları ve Maliyet Tahmini

Demirin ton fiyatı 2025 Kasım itibarıyla 38.000 - 42.000 TL arasındadır. Bu fiyat, 14 mm çaplı çelik donatılar için geçerlidir. Daha kalın çelikler (16 mm, 18 mm) daha pahalıdır.

Ortalama 5 ton demir için maliyet:

• 5 ton x 40.000 TL = 200.000 TL

Bu sadece demirin maliyetidir. Bağlama telleri, demir kesimi, yerleştirme, taşıma ve montaj ücretleri bu tutara eklenir. Bu ek maliyetler genellikle demir fiyatının %15-20’si kadardır. Yani toplam demir maliyeti 230.000 - 240.000 TL civarında olur.

Bu rakam, 100 metrekarelik bir evin toplam inşaat maliyetinin %18-22’sini oluşturur. Yani demir, beton ve çimento gibi temel malzemelerin içinde en büyük kalemdir.

Demir Miktarını Hesaplamanın Pratik Yolu

Eğer bir inşaatçıya teklif aldınız ve rakam sizi şaşırttıysa, şu basit formülü kullanarak kontrol edebilirsiniz:

1. Evdeki toplam beton hacmini tahmin edin. 100 metrekarelik bir evde, ortalama 60-80 metreküp beton kullanılır.
2. Beton hacmini 0,06 ile çarpın. 60 m³ x 0,06 = 3,6 ton. 80 m³ x 0,06 = 4,8 ton.
3. Çıkan sonuca %20-25 ekleyin. Çünkü bazı bölgelerde (perde, merdiven) daha fazla demir gider.
4. 3,6 ton + %25 = 4,5 ton. 4,8 ton + %25 = 6 ton.

Bu formül, inşaat mühendisleri tarafından kullanılan “demir oranı” yöntemine dayanır. Bu oran, beton hacmine göre demir miktarını tahmin etmek için standart bir kuraldır.

Yanlış Yapılan 3 Hata

100 metrekare ev için demir hesabı yapılırken yapılan en sık hatalar:

• “100 metrekare = 3 ton demir” demek: Bu, çok basit bir ev için geçerli olabilir ama gerçek hayatta neredeyse hiç görülmez. 3 ton, sadece bir depo veya garaj için yeterli olabilir.
• İnşaatçının verdiği rakama inanmak: Bazı inşaatçılar, demir miktarını düşük vererek teklifi çekici hale getirir. Sonra inşaat sırasında “ekstra gider” diye ek ücret talep eder.
• Demiri azaltarak maliyeti düşürmek: Demir eksikliği, 2-3 yıl sonra çatlaklarla ortaya çıkar. Tamir maliyeti, demiri fazla almakla karşılaştırıldığında çok daha yüksektir.

Ne Zaman Daha Az, Ne Zaman Daha Çok Demir Gider?

Bazı durumlarda demir miktarı azalır:

• Yüksek kaliteli prefabrik sistemler kullanılıyorsa.
• Çatı ahşap veya hafif çelik yapıyla yapıldıysa.
• Yer altı katı yoksa ve temel sadece baca ve duvar destekleriyle sınırlıysa.

Bazı durumlarda demir miktarı artar:

• 2. kattan sonra çatı katı ekleniyorsa.
• Deprem yönetmeliği uyarınca perde duvar sayısı artırıldıysa.
• İnşaat sahası çamur veya sert olmayan topraksa, temel kalınlığı artırılır.

Ne Yapmalısınız? Pratik Adımlar

100 metrekare ev için demir alırken şu adımları takip edin:

1. İnşaatçıya çizimleri isteyin. Demir miktarı çizimde gösterilmelidir.
2. Demirin markasını ve çapını (12 mm, 14 mm, 16 mm) yazdırın. Ucuz demirlerin kalitesi düşük olabilir.
3. İki farklı inşaatçıdan teklif alın. Tekliflerdeki demir miktarını karşılaştırın.
4. Demiri, sadece ağırlığına değil, kalitesine göre seçin. TS 708 standardına uygun demir alın.
5. Demirin teslimatını kontrol edin. 5 ton demir, 20-25 adet 200 kg’lık rulo halinde gelir. Teslimat sırasında sayım yapın.

Demir, evin iskeletidir. Onu azaltmak, bir arabanın motorunu çıkarmak gibi bir şeydir. Güvenli, kalıcı ve sarsılmaz bir ev için, demirin doğru miktarda ve kalitede kullanılması şarttır.