200 metrekarelik bir ev inşa etmek istiyorsanız, temel için ne kadar demir gider diye düşünüyorsanız, doğru yerdesiniz. Bu soruya basit bir cevap vermek mümkün değil. Çünkü demir miktarı sadece metrekareye bağlı değil; zemin kat planı, toprak durumu, deprem bölgesi, beton kalınlığı ve projenin detayları da önemli. Ama size gerçekçi, pratik ve Türkiye’deki inşaat uygulamalarına uygun bir hesaplama sunuyorum.
Temelde Demir Neden Önemli?
Temel, binanın tüm ağırlığını taşır. Bu yüzden demir, betonun zayıf olduğu yerleri güçlendirir. Beton basınç kuvvetine dayanır, ama çekme kuvvetine karşı çok zayıftır. Demir ise çekme kuvvetine dayanır. Birlikte çalışınca, beton ve demir birbirini tamamlar. Bu yüzden temelde demir olmazsa, 20 yıl sonra çatlaklar, oturmalar ve hatta yapısal hasarlar başlar.
Türkiye’deki deprem yönetmelikleri (TDY-2018), özellikle 1. ve 2. deprem bölgesinde bulunan yapılarda demir miktarını zorunlu hale getiriyor. Ankara, İstanbul, İzmir gibi şehirlerde bu kurallar sıkı uygulanıyor. Demiri az kullanmak, maliyeti düşürmeye yarıyor ama riski artırıyor.
200 Metrekare İçin Ne Kadar Demir Gider?
200 metrekarelik bir evin temelinde genellikle 1.800 kg ile 2.500 kg arasında demir kullanılır. Bu rakam, standart bir tek katlı, basit planlı bir ev için geçerli. Eğer çift katlıysa, kat yüksekliği 3 metreden fazlaysa veya zeminde bir garaj varsa, bu miktar 3.000 kg’a kadar çıkabilir.
Bu miktarın nasıl dağıldığını şöyle gösterebilirim:
- Temel kirişleri: 800-1.000 kg
- Temel tabanı (taban donatısı): 600-800 kg
- Perde ve kolon donatıları: 300-500 kg
- Yükseltme ve bağlantılar: 100-200 kg
Bu rakamlar, 12 mm ve 16 mm çaplı demirlerin karışımıyla hesaplanmıştır. 10 mm demir sadece küçük bağlantılar için kullanılır, temelde asla yeterli olmaz.
Demir Miktarını Etkileyen 5 Ana Faktör
Neden her evde aynı miktarda demir kullanılmıyor? Çünkü her proje farklı. İşte demir miktarını doğrudan etkileyen beş faktör:
- Deprem bölgesi: 1. bölge (en güçlü) için 20-30% daha fazla demir gider. Ankara’da 1. bölgeye giren mahallelerde 2.500 kg’ın üzerinde demir kullanmak normal.
- Toppak durumu: Sert kaya zeminde demir miktarı azalır. Kumlu, sığ zeminde ise temel derinliği artar, demir ihtiyacı da artar.
- Kat sayısı: Tek katlı bir evde 2.000 kg yeterli olabilir. İki katlıysa, kolon ve perde donatıları eklenir, 2.800-3.200 kg arası gider.
- Proje tasarımı: Dikdörtgen basit bir planla 2.000 kg yeterli. Ama L veya T şeklinde bir evde, köşelerde ek donatı gerekir. Bu da 200-400 kg daha ekler.
- Beton kalitesi: C25 betonla çalışıyorsanız, 16 mm demir yeterli. Ama C30 veya C35 beton kullanıyorsanız, daha ince demirlerle bile aynı dayanımı sağlayabilirsiniz. Ancak bu durumda döküm kalitesi çok önemli. Uzun vadeli güven için 16 mm demir tercih edilir.
Demir Fiyatları ve Toplam Maliyet
2025 Kasım itibarıyla Türkiye’de 16 mm çaplı demirin kilosu 32-35 TL arası. 12 mm demir 28-30 TL, 10 mm ise 25-27 TL civarında. Bu fiyatlar, demirin fabrikadan nakliye ve depoya ulaşmış haliyle, vergiler dahil.
2.000 kg demir için:
- 2.000 kg × 33 TL = 66.000 TL
2.500 kg için:
- 2.500 kg × 33 TL = 82.500 TL
Demir maliyeti, toplam inşaat bütçesinin %8-12’sini oluşturur. Bu yüzden demiri azalmak, bütçeyi kurtarmaz. Çünkü demir eksikliği, daha fazla beton, daha kalın perde, daha fazla tamirat demek olur. Uzun vadede daha pahalıya mal olur.
Demir Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Demir alırken, sadece fiyatı değil, kalitesi de çok önemli. Türkiye’deki bazı satıcılar, çelikteki karbon oranını düşürerek daha hafif demir üretiyor. Bu demirler, çekme dayanımı düşük olur. Sonuçta temelde kırılır.
İşte demir alırken yapmanız gereken 3 şey:
- Üretici etiketi kontrol edin: Demirlerde “TSE” ve “TS 708” standardı olmalı. Etikette üretici adı, çap, sınıf (S420 gibi) ve üretim tarihi yazmalı.
- Örnek alıp test ettirin: En az 2-3 adet demiri, yerel bir laboratuvara götürün. Çekme dayanımı testi 150 TL’ye yapılır. 16 mm demirin çekme dayanımı 420 MPa’dan düşükse, kullanmayın.
- Yakınlık seçin: Ankara’dan 300 km uzaklıkta bir satıcıdan demir almak, nakliye maliyetini 10.000 TL’ye çıkarabilir. Demirin ağırlığı nedeniyle nakliye maliyeti çok yüksek. Yerel üreticilerle anlaşın.
Yanlış Yapılan 3 Hata
Çok fazla inşaatçı, demir konusunda aynı hataları yapar. Bunları bilmeniz, hem paranızı hem de yapınızı kurtarır:
- “Demiri azaltayım, tasarruf edeyim” demek. Bu, yapıyı tehlikeye atar. Bir kez dökülmüş temelde demiri tamir etmek imkansızdır.
- “Komşunun evi 2.000 kg demirle yapıldı, ben de aynı olur” demek. Komşunun evi 1990’larda yapılmış olabilir. O zamanlar deprem yönetmelikleri çok daha zayıftı. Bugün aynı demir miktarı yeterli değildir.
- Demiri “sarımsak” gibi satan satıcılarla anlaşma yapmak. Satıcı, “2.000 kg demir al, 2.500 kg veririm” diyorsa, demirin çapını sormadan kabul etmeyin. 12 mm demiri 16 mm gibi satıyor olabilir.
Ne Zaman Uzman Danışmalısınız?
Projenizde bir mimar veya inşaat mühendisi varsa, demir miktarını onlar belirler. Ama eğer kendi projenizi yapıyorsanız, en azından bir yapı denetim firmasına maliyet ve donatı planını kontrol ettirin. Bu hizmet 500-1.500 TL arasıdır. Bu parayı harcamazsanız, 20 yıl sonra 50.000 TL’lik tamiratla karşı karşıya kalabilirsiniz.
İnşaatta tasarruf etmek, güvenli bir yapıya sahip olmaktan daha pahalıya mal olur. Demir, inşaatın iskeletidir. Onu hafife almayın.
200 metrekare ev için temelde ne kadar demir gider?
200 metrekarelik bir evin temelinde genellikle 1.800 kg ile 2.500 kg arasında demir kullanılır. Bu miktar, tek katlı, basit planlı bir ev için geçerlidir. İki katlıysa, deprem bölgesi 1. bölgeyse veya zemin zayıfsa, bu rakam 3.000 kg’a kadar çıkabilir.
Demirin fiyatı ne kadar?
2025 itibarıyla 16 mm çaplı inşaat demirinin kilosu 32-35 TL arasındadır. 2.000 kg demir için yaklaşık 66.000 TL, 2.500 kg için ise 82.500 TL maliyet çıkar. Fiyatlar, üretici, nakliye ve bölgeye göre değişir.
Demiri nasıl kaliteli alırım?
Demir üzerinde TSE ve TS 708 standardı olmalı. Üretici etiketini kontrol edin. En az 2-3 adet demiri, yerel bir laboratuvara götürüp çekme dayanımı testi yaptırın. 16 mm demirin dayanımı 420 MPa’dan düşükse, kullanmayın. Yerel üreticilerden alın, nakliye maliyetini düşürün.
Demir miktarını azaltmak neye neden olur?
Demir miktarını azaltmak, temelin çatlamasına, oturmalarına ve yapısal hasarlara neden olur. Özellikle depremde bu hasarlar ciddi olabilir. Bir kez dökülmüş temelde demiri tamir etmek imkansızdır. Uzun vadede daha büyük maliyetler doğar.
Temel demiri için 10 mm demir yeterli mi?
Hayır, 10 mm demir temelde yeterli değildir. Temelde en az 12 mm, ancak önerilen en yaygın çap 16 mm’dir. 10 mm demir sadece küçük bağlantılar veya döşeme donatısında kullanılır. Temelde 10 mm kullanmak, güvenlik açısından çok risklidir.
mert Şimşek
17 Kasım 2025Demiri azaltmak diye bir şey yok ki. Bir evin iskeletini kırpmak, kafanı kırpmaya benzer. Sonra sana 'neden bu kadar çatlak var' diye sorarlar. Benim komşunun evi 2000 kg demirle yapıldı, 3 yıl sonra perdeye çatlak girdi. Şimdi tamir ediyor, 50 bin lira harcıyor. Demirde tasarruf, kendi kafanı tasarruf etmek.
İnşaatta en pahalı şey, hata yapmaktır.
Ömer Şengül
17 Kasım 2025Bu yazıyı okuduktan sonra bir şey anladım: inşaatta en önemli şey, 'ne kadar demir' değil, 'ne kadar güven'.
Biraz korkuyorum aslında. Çünkü gördüğüm çoğu evde, demirlerin hepsi 12 mm. Kimse test ettirmiyor. Kimse etiketi kontrol etmiyor. Satıcılar 'benimkisi daha hafif' diyor, ama hafif demek, zayıf demek. Bu ülkede güven, biraz şansa bağlı.
Yarın bir deprem olursa, bu evlerin ne kadar dayanacağını düşünüyorum. İnsanlar, bir evin duvar rengini seçerken 2 saat harcıyor. Ama temeldeki demiri, 'komşu böyle yaptı' diyerek kabul ediyor. Bu çok garip.
Tzvetan Blagoev
19 Kasım 2025Ben bulgaristandan geliyorum, burada inşaatlar çok farklı. Bizde 16mm demir kullanılmaz, 14mm yeterli. Ama bizde deprem bölgesi yok. Bu yüzden 2000kg demir diyorsanız, Türkiye'de çok mantıklı. Ama fiyatlar çok yüksek. Bizde 16mm demir 18 leva/kilo. Ama burada 35 lira mı? Bu çok pahalı. Belki nakliye masrafı çok fazla.
Yerel üretici demek, çok doğru. Benim köydeki inşaatçılar, 100km öteden demir getirmez. Yerel fabrikadan alır, tasarruf eder.
İsmail Altuntaş
21 Kasım 2025Yazının tamamı doğru, ama bir kaç yerde dil bilgisi hatası var. 'Demirin fiyatı ne kadar?' başlığında '2025 itibarıyla' yazıyor, ama bu bir gelecek zaman ifadesi. Şu an 2024. Bu tür hatalar, güveni zedeliyor. Ayrıca 'çekme dayanımı testi 150 TL'ye yapılır' diyorsunuz, ama 'yapılır' yerine 'yapılıyor' olmalı. İngilizce etkisiyle bu hatalar artıyor.
Diğer yandan, 10 mm demirin temelde kullanılmaması gerektiği konusunda tamamen haklısınız. 10 mm, sadece döşeme veya küçük bağlantılar için. Temelde 12 mm bile yeterli değil. 16 mm, minimum. 18 mm'ye kadar çıkabiliyor. Bu konuda biraz daha net olmalısınız.
Ve 'sarımsak gibi satan satıcılar' ifadesi çok güzel, ama 'sarımsak' yerine 'yemek' olmalı, çünkü 'sarımsak' burada bağlam dışı. Bu bir metafor değil, bir hata.
Nuri Ismail
22 Kasım 2025Çok güzel bir yazı olmuş, teşekkürler. Özellikle demir kalitesi konusunda laboratuvar testi önerisi çok değerli. Gerçekten, bir çok kişi bu adımı atlıyor. Benim bir arkadaşım, 2.800 kg demir aldı, test ettirmedi, 6 ay sonra çatlak çıktı. 40 bin lira harcadı tamirde.
Yerel üreticiye dikkat etmek çok önemli. Ankara'da bir inşaatçı, 300 km uzaktan demir getirip, nakliye için 12 bin lira ödüyor. O parayla, yerel bir üreticiden 3.500 kg alıyor. Ama o kişi, 'ben daha ucuz aldım' diyor. Ama ucuz değil, çok pahalı almış.
Ve bir şey daha: demirin kalitesiyle ilgili TSE etiketi, aslında biraz yalan olabiliyor. Bazen etiket var ama içi hileli. Bu yüzden test ettirmek şart. Benim önerim: bir inşaatçıya, 3 farklı demir markası al, hepsinden 2 adet al, laboratuvara götür. En düşük dayanıma sahip olanı, hemen reddet. Bu kadar basit.
Yapı güvenliği, biraz da bizim bilgimizle başlıyor.
😄
Ülkü Kılıç
23 Kasım 2025Bu yazı bir sahtekarlık. Demir fiyatı 35 TL mi? 2025'te 70 TL olacak. Hepsini birlikte düzenlediler. Devlet, inşaatçılar, demir üreticileri, bankalar... Hepsi birlikte. Sana 35 TL diyorlar ama senin ödediğin 55 TL. Nakliye masrafı diyorlar, ama senin evin yanındaki depoda 30 TL. Bu bir kumar. Bir de 'TSE' etiketi varmış gibi davranıyorlar. O etiket, bir kopya. Gerçek TSE, 2000'li yılların sonunda kayboldu. Şimdi herkes kendi etiketini basıyor.
Benim komşu, demiri 12 mm olarak aldı, 10 mm olduğunu öğrendi. Gitti şikayet etti. Ona 'sizde de aynı şey olur' dediler. Şimdi evi çatladı. Devlet ne yaptı? Hiçbir şey. Çünkü bu sistem böyle. Yapayalnız kalıyorsun. Bu yazı, seni hafife alarak sana güven veriyor. Ama seni kandırıyor. 20 yıl sonra, senin evindeki demir, toz olacak. Ve kimse sorumlu olmayacak.
😢
Elif Zeynep Gemici
24 Kasım 2025Demirde tasarruf yapmak... Ne kadar aptalca bir düşünce... Bir insan, evini yaparken, 200 metrekareye 2.000 kg demir koyuyor, sonra 'ben çok akıllıyım' diye gülüyor... Ama bu, kendi ölümünü planlamak... 16 mm demir yerine 12 mm kullanmak... Bu, bir kaza değil, bir cinayet... Bu ülkede, herkes kendi evini kendi kafasıyla kurtarıyor... Ama kimse, bir başkasının evini kurtarmıyor... Bu yazı, sana doğruyu söylüyor... Ama sen, onu okumuyorsun... Çünkü sen, 'komşu böyle yaptı' diyorsun... Ve sonra, bir depremde, 'neden benim evim yıkıldı' diye bağırıyorsun... Ama senin kafan, 20 yıl önceki bir depremle çalışır... Bugün, 2024... 2018 deprem yönetmeliği var... O yönetmelik, senin kafanı değil, evini kurtarır... Ama sen, onu görmezden geliyorsun... Bu, bir tür intihar... Ve ben, seni kurtaramam... Çünkü sen, kurtulmak istemiyorsun... 😔
akif sever
25 Kasım 2025İnşaat mühendisi olarak bu yazıya tamamen katılıyorum. Ancak bazı noktaları netleştirmek istiyorum. Örneğin, 200 metrekarelik bir evde 1.800-2.500 kg demir aralığı, tek katlı, basit planlı bir yapı için geçerli. Ancak bu rakam, zemin kat alanı değil, toplam yapı ağırlığına göre hesaplanır. Yani 200 m² bir evin, 1.500 kg demirle inşa edilmesi mümkün ama, bu, deprem bölgesi dışında, zemin sertse ve proje çok basitse. Aksi takdirde, 3.000 kg bile yetersiz kalabilir.
16 mm çaplı demirin standart çekme dayanımı 420 MPa'dır. Bu değer, TS 708 ve TSE 708'e göre sertifikalı demirlerde zorunludur. Ancak bazı üreticiler, 'S420' etiketini kopyalayarak, çekme dayanımı 380 MPa olan demirleri piyasaya sürüyor. Bu demirler, laboratuvar testi olmadan kullanıldığında, 5-7 yıl içinde plastik deformasyon başlar.
Yerel üretici tercihi, sadece nakliye maliyeti değil, kalite kontrolü açısından da çok kritik. Çünkü büyük üreticiler, her üretim partisinden numune alıp, laboratuvar testi yapıyor. Küçük üreticilerde bu sistem yok. Bu yüzden, 100 km içindeki üreticiden almak, sadece para tasarrufu değil, güvenlik de.
Ve son bir not: 10 mm demirin temelde kullanılmaması gerektiği konusunda tamamen haklısınız. Ancak bazı inşaatçılar, 'döşeme için 10 mm, temel için 12 mm' diyerek, temelde 12 mm kullanıyor. Bu da yeterli değil. Temelde 16 mm, minimum. 14 mm bile, riskli. Bu konuda, herhangi bir kompromis yok. Çünkü temel, bir kez döküldükten sonra, değiştirilemez.
İnşaat güvenliği, matematiksel bir denklem. Bir hata, bir yaşamı mahveder.
✔️